System budżetowy państwa - pytania i odpowiedzi
4. Wyjaśnij pojecie procedury budżetowej.
Procedura budżetowa jest to proces prawnie określonych zasad postępowania z budżetem. Pierwszym elementem procedury jest przygotowanie projektu budżetu na następny rok. W przypadku niedotrzymania terminu rząd zmuszony jest do uchwalenia prowizorium budżetowego. Gdy ustawa budżetowa nie zostanie uchwalona w okresie trzech miesięcy od przedłożenia sejmowi projektu, prezydent może rozwiązać parlament. Następnymi etapami procedury budżetowej są: uchwalenie, a później wykonanie budżetu, a na końcu ocena stopnia wykonania i kontroli.
całokształt prawnie określonych zasad postępowania z budżetem)
1. Ustalenie budżetu- obejmuje całokształt czynności, których treścią jest tworzenie budżetu jako planu posiadającego określoną formę prawną
-przygotowanie projektu budżetu( całokształt czynności, których treścią jest tworzenie budżetu jako planu czyli określenie jego dochodów i wydatków zarówno w kwotach szczegółowych zgodnie z obowiązująca klasyfikacją budżetową jak i w kwotach globalnych
-uchwalenie budżetu- przekazanie parlamentowi projektu budżetu przez rząd, publikacja ustawy budżetowej
2. wykonywanie budżetu- obejmuje czynności polegające na gromadzeniu dochodów i dokonywaniu wydatków zgodnie z obowiązującym planem budżetowym
3. faza kontroli wykonywania budżetu (2 stadia)
-sporządzenie przez organy administracji rządowej sprawozdania z wykonania budżetu
-kontrola wykonania budżetu przez parlament kończąca się udzieleniem rządowi absolutorium z wykonania budżetu
Wykonanie budżetu to ogół czynności polegających najogólniej rzecz biorąc na pobieraniu dochodów ze źródeł i w proporcjach wynikających z ustawy budżetowej oraz dokonywanie wydatków na cele i w kwotach w budżecie ustalonych
5. Omów procedurę opracowywania i uchwalania budżetu.
Opracowywanie
projektu budżetu państwa jest pierwszą z faz procedury budżetowej,
do której należą jeszcze: uchwalanie budżetu, wykonywanie budżetu
oraz opracowywanie i zatwierdzanie sprawozdania z wykonania
budżetu.
W konstytucji zapisane są dwie zasady związane z
procedurą przygotowywania budżetu:
1) zasada wyłącznej
kompetencji Rady Ministrów do przedłożenia projektu ustawy
budżetowej lub ustawy o prowizorium budżetowym,
2) zasada
ustawowej regulacji trybu opracowywania projektu budżetu państwa,
stopnia szczegółowości oraz wymogów, które powinien spełniać
projekt ustawy budżetowej.
Z
pierwszej zasady wynika, że tylko i wyłącznie Rada Ministrów uprawniona jest do
przedłożenia projektu ustawy budżetowej (lub projektu o
prowizorium budżetowym) i nie może być w tym zakresie zastąpiona
przez żaden inny podmiot o uprawnieniach ustawodawczych. Zasada ta
ma ponadto charakter szczególny, ponieważ możliwość zgłaszania
poprawek w trakcie poselskiej dyskusji nad projektem ustawy
budżetowej obwarowana jest konstytucyjnym ograniczeniem -
zwiększenie wydatków lub ograniczenie dochodów planowanych przez
Radę Ministrów nie może powodować ustalenia przez Sejm i Senat
większego deficytu budżetowego niż przewidziany w projekcie ustawy
budżetowej (art.220 ust.1)
Druga
zasada wymaga
ustawowego trybu opracowywania projektu budżetu państwa to znaczy
między innymi, że w ustawie o finansach publicznych muszą być
zawarte zasady i tryby opracowywania projektu budżetu. Zapis
konstytucyjny podnosi rangę ustawy określającej te zasady, gdyż
przez określenie stopnia szczegółowości projektu budżetu oraz
wymagań stawianych projektowi ustanawia zakaz zamieszczania w
budżecie innych postanowień niż takie, które wynikają z ustawy o
finansach publicznych.
Prace nad budżetem państwa na kolejny rok
budżetowy zaczynają się prawie rok przed jego początkiem.
Pierwsza faza prac to niesformalizowane prace analityczne prowadzone
w Ministerstwie Finansów - powstaje wówczas pierwsza bardzo
wstępna koncepcja budżetu i długa lista pytań i problemów, które
muszą być rozstrzygnięte w toku dalszych prac.
Projekt ustawy
budżetowej musi być opracowany do 30 września roku poprzedzającego
dany rok budżetowy. Jeżeli rząd nie jest w stanie przedstawić go
w tym terminie, to zobowiązany jest do przedłożenia projektu
ustawy o prowizorium budżetowym, która określa dochody i wydatki
państwa na określoną część roku i traci moc z chwilą ustalenia
ustawy budżetowej.