System budżetowy państwa
1) Pojęcie i zakres oraz źródła prawa budżetowego
Przepisy prawne zaliczane do prawa budżetowego
- zawierają normatywne definicje budżetu państwa lub jednostki samorządu terytorialnego
- wskazują na podstawowe zasady budżetowe
- normują proces tworzenia, wykonywania i kontroli budżetu państwa i budżetów jst
- odnoszą się do rachunkowości i sprawozdawczości oraz odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny budżetowej
Źródła prawa
1. Konstytucja
-właściwość ustawy budżetowej dla dochodów, wydatków państwa
-możliwość stosowania prowizorium budżetowego
-wyłączność inicjatywy ustawodawczej dla RM
-elementy procedury uchwalania budżetu oraz kontrola wykonania budżetu z kwestią absolutorium włącznie
2. wśród ustaw stanowiących źródło prawa budżetowego wymienić należy:
-ustawa o finansach publicznych
-ustawy ustrojowe dotyczące jednostek samorządu terytorialnego
-ustawa o radzie ministrów
-ustawy o organach kontroli państwowej
-ustawy o TK i TS
-ustawy o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych
2) Historyczny rozwój instytucji budżetu
Budżet jest to podstawowy plan finansowy państwa lub jednostki samorządu terytorialnego mający charakter dyrektywy i obejmujący dochody oraz wydatki o charakterze bezzwrotnym. Uchwalany przez parlament na okres przyszły, zwykle roczny
Podstawowy charakter budżetu jako planu finansowego państwa wyraża się w tym, że obejmuje on swym zakresem zasadniczą część dochodów i wydatków państwa lub j.s.t.
Dyrektywny charakter budżetu państwa jako planu wyraża się w tym, że budżet w sensie prawnym stanowi wiążące polecenie parlamentu skierowane do rządu oraz poszczególnych ministrów z osobna którego treścią jest zgromadzenie wskazanych w budżecie kwot dochodów oraz wydatkowanie środków na określone w budżecie cele
Rodzaje budżetów
-budżet państwa obejmuje dochody i wydatki organów i instytucji państwowych
-budżet j.s.t.
-budżet federacji np. w USA
BUDŻET ZWYCZAJNY I NADZWYCZAJNY
-zwyczajny obejmuje dochody i wydatki przewidywane zgodnie ze stanem prawodawstwa, sytuacją gospodarczą państwa i kierunkami działania jej władz.
-nadzwyczajny dotyczy zazwyczaj wydatków których niezbędność ujawnia się już w trakcie roku budżetowego a dla których pokrycia planuje się dodatkowe dochody (np., z nowych podatków)